Bàn Chân Bẹt: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Điều Trị, Bài Tập Vật Lý Trị Liệu

 

Mục lục

• Bàn chân bẹt là gì?
• Triệu chứng
• Nguyên nhân của bàn chân bẹt
• Các yếu tố rủi ro
• Chẩn đoán
• Xét nghiệm hình ảnh
• Điều trị bàn chân bẹt
• Điều trị vật lý trị liệu cho bàn chân bẹt
• Miếng đệm hỗ trợ vòm bàn chân (thiết bị chỉnh hình)
• Bài tập kéo giãn
• Giày hỗ trợ

Bàn chân bẹt là gì?

Bàn chân bẹt (pes planus) là tình trạng vòm dọc ở bàn chân, chạy dọc theo lòng bàn chân, không phát triển bình thường và bị hạ thấp hoặc làm phẳng. Một hoặc cả hai bàn chân có thể bị ảnh hưởng.

Khi các vòm ở mặt trong của bàn chân bị bẹt, khiến toàn bộ lòng bàn chân chạm sàn khi bạn đứng.

Bàn chân bẹt là một tình trạng phổ biến và thường không gây đau đớn, có thể xảy ra khi các vòm không phát triển trong thời thơ ấu. Trong các trường hợp khác, bàn chân bẹt phát triển sau chấn thương hoặc do áp lực hao mòn đơn giản của tuổi tác.

Bàn chân bẹt đôi khi có thể góp phần gây ra các vấn đề ở mắt cá chân và đầu gối vì tình trạng này có thể làm thay đổi sự thẳng hàng của chân. Nếu bạn không bị đau, thường không cần điều trị cho bàn chân bẹt.

Triệu chứng

Hầu hết mọi người không có dấu hiệu hoặc triệu chứng liên quan đến bàn chân bẹt. Nhưng một số người bị bàn chân bẹt cảm thấy đau ở bàn chân, đặc biệt là ở vùng gót chân hoặc vòm chân. Cơn đau có thể trầm trọng hơn khi hoạt động. Sưng dọc theo bên trong mắt cá chân cũng có thể xảy ra.

Nguyên nhân của bàn chân bẹt:

Bàn chân bẹt là bình thường ở trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi, vì vòm bàn chân chưa phát triển. Vòm bàn chân của hầu hết mọi người phát triển trong suốt thời thơ ấu, nhưng một số người không bao giờ phát triển vòm chân. Đây là một biến thể bình thường trong loại bàn chân, và những người không có vòm chân có thể có hoặc không có vấn đề.

Một số trẻ em có bàn chân bẹt linh hoạt, trong đó vòm chân có thể nhìn thấy khi trẻ ngồi hoặc đứng nhón chân, nhưng biến mất khi trẻ đứng. Hầu hết trẻ em vượt qua tình trạng bàn chân bẹt linh hoạt mà không gặp vấn đề.

Cả trẻ em và người lớn đều có thể bị bàn chân bẹt. Hầu hết trẻ em đều có bàn chân bẹt cho đến khi chúng từ 3 đến 5 tuổi khi vòm dọc của chúng phát triển bình thường.

Vòm chân cũng có thể sụp theo thời gian. Nhiều năm hao mòn có thể làm suy yếu gân chạy dọc theo bên trong mắt cá chân và giúp hỗ trợ vòm chân.

Các yếu tố rủi ro

Những người sau đây thường bị ảnh hưởng nhiều nhất – Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bàn chân bẹt bao gồm:

• Béo phì
• Chấn thương ở bàn chân hoặc mắt cá chân
• Viêm khớp dạng thấp
• Lão hóa
• Bệnh tiểu đường

Chẩn đoán

Để xem cơ chế của bàn chân, bác sĩ sẽ quan sát bàn chân của bạn từ phía trước và phía sau và yêu cầu bạn đứng nhón chân. Bác sĩ cũng có thể xem xét hình thức mòn trên giày của bạn.

Xét nghiệm hình ảnh

Nếu bạn bị đau nhiều ở bàn chân, bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm như:

• X-quang: X-quang đơn giản sử dụng một lượng nhỏ bức xạ để tạo ra hình ảnh của xương và khớp ở bàn chân. Nó đặc biệt hữu ích trong việc phát hiện viêm khớp.
• Chụp CT: Xét nghiệm này chụp X-quang bàn chân từ các góc khác nhau và cung cấp nhiều chi tiết hơn so với X-quang tiêu chuẩn.
• Siêu âm: Nếu bác sĩ nghi ngờ gân bị tổn thương, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm này, sử dụng sóng âm để tạo ra hình ảnh chi tiết của các mô mềm trong cơ thể.
• MRI: Sử dụng sóng radio và nam châm mạnh, MRI cung cấp chi tiết tuyệt vời về cả mô cứng và mô mềm.

Điều trị bàn chân bẹt:

Điều trị vật lý trị liệu và bài tập giúp cải thiện vòm chân ở bàn chân bẹt, nếu chúng gây ra đau liên quan đến triệu chứng, thuốc giảm đau và túi nóng/túi đá cũng có ích.

Điều trị vật lý trị liệu cho bàn chân bẹt:

1. Bài tập tăng cường cơ vòm chân. Ngồi xuống và đặt bàn chân bị ảnh hưởng lên đùi kia.
2. Cong ngón chân. Ngồi thẳng trên ghế với khăn đặt dưới phần trước bàn chân.
3. Nâng gót chân với động tác co rút.
4. Kéo giãn bắp chân.
5. Kéo giãn cân gan chân.
6. Giải phóng cơ cân gan chân.

Bạn có thể giảm đau gót chân bằng cách kéo giãn các cơ bắp chân căng:

1. Đứng cách tường khoảng 30 cm và đặt lòng bàn tay lên tường ở ngang ngực.
2. Lùi một chân về phía sau, giữ chân thẳng ở đầu gối, và cả hai bàn chân đều phẳng trên sàn. Bàn chân của bạn nên hướng thẳng vào tường hoặc hơi vào giữa cơ thể. Giữ đầu gối của chân gần tường nằm giữa trên mắt cá chân.
3. Uốn chân kia (chân trước) ở đầu gối, và ấn tường bằng cả hai tay cho đến khi bạn cảm thấy một sự căng nhẹ ở chân sau (cơ bắp chân).
4. Giữ đếm đến 10 (tăng số đếm lên 30 hoặc lâu hơn khi bạn tiếp tục qua nhiều tuần). Đổi chân và lặp lại. Làm điều này 2 đến 4 lần một ngày.

Các bài tập tăng cường bàn chân được thực hiện với khăn và tạ:

1. Đặt khăn trên sàn, và ngồi xuống ghế trước nó với cả hai bàn chân đặt phẳng trên khăn ở một đầu.
2. Nắm khăn bằng ngón chân của một bàn chân (giữ gót chân trên sàn và sử dụng bàn chân kia để neo khăn). Cong ngón chân để kéo khăn về phía bạn.
3. Lặp lại với bàn chân kia. Để tăng sức mạnh, sau đó sử dụng tạ từ 1,5 kg đến 2,5 kg (như một lon lớn trái cây hoặc rau) ở đầu kia của khăn.

Một số người – đặc biệt là vận động viên cạnh tranh, người muốn trở lại chương trình thể thao nặng, hoặc người có động lực cao – có thể chọn các chương trình tăng cường sức mạnh và linh hoạt tích cực hơn. Một nhà vật lý trị liệu hoặc huấn luyện viên có thể giúp giám sát chương trình được đề xuất bởi chuyên gia y tế thể thao hoặc chuyên gia về bàn chân, chẳng hạn như bác sĩ chỉnh hình hoặc bác sĩ chuyên khoa chân.

Điều trị giảm đau với thuốc NSAIDs, túi nóng, túi đá, hoặc massage có thể giúp giảm đau bàn chân và khó chịu ở chân. Nếu bàn chân bẹt liên quan đến một tình trạng khác, phẫu thuật hoặc điều trị khác có thể cần thiết.

Miếng đệm hỗ trợ vòm chân (thiết bị chỉnh hình)

Miếng đệm hỗ trợ vòm chân không kê đơn có thể giúp giảm đau do bàn chân bẹt. Hoặc bác sĩ có thể đề xuất miếng đệm hỗ trợ vòm chân được thiết kế tùy chỉnh, được đúc theo đường viền của bàn chân. Miếng đệm hỗ trợ vòm chân sẽ không chữa khỏi bàn chân bẹt, nhưng chúng thường giảm triệu chứng.

Bài tập kéo giãn

Một số người bị bàn chân bẹt cũng có gân gót ngắn lại. Các bài tập để kéo giãn gân này có thể giúp ích.

Giày hỗ trợ

Một đôi giày có cấu trúc hỗ trợ có thể thoải mái hơn dép hoặc giày có hỗ trợ tối thiểu. Bàn chân bẹt có thể góp phần gây ra chấn thương do sử dụng quá mức ở một số người chạy bộ.