Chuyên mục
Phục hồi toàn diện chứng vẹo cổ bẩm sinh
Các biểu hiện lâm sàng của tật vẹo cổ bẩm sinh là đầu bị nghiêng về một bên còn mặt và hàm dưới có xu hướng quay sang bên không bị vẹo.
Sự phát triển của cơ thể với cùng với tật vẹo cổ dẫn đến các vấn đề di chứng hình thành và ngày một trở nên biểu hiện rõ nét và nặng hơn.
Theo loại lâm sàng, Vẹo cổ bẩm sinh được chia thành ba loại:
– Loại có khối u xơ trên cơ ức đòn chũm
– Loại căng các cơ vùng cổ vai bên vẹo;
– Loại theo tư thế mắc phải do quá trình mang thai hoặc quá trình chăm sóc sau sinh.
Bất kể loại nào không được điều trị kịp thời, sẽ xuất hiện các các vấn đề thứ cấp ( di chứng kéo theo) với các mức độ khác nhau từ thẩm mỹ tới nguy hiểm như:
– Bất đối xứng trên khuôn mặt ( Lệch mặt) với các bộ phận như 2 mắt, 2 tai không ngang mức, mũi và miệng bị lệch về một bên, hai góc hàm không cân, có thể gây lệch khớp cắn…
– Chứng lác mắt, Vẹo cổ một thời gian dài khi trẻ biết ngồi, đứng đi sẽ tạo thành thói quen thị giác nhìn nghiêng, từ đó hai mắt sẽ lệch điều tiết tương đồng
Có sự liên hệ qua lại giữ tật về mắt và tật vẹo cổ bẩm sinh.
– Chậm phát triển vận động và thậm chí hạn chế vận động cột sống cổ gây cong vẹo cột sống ngực bù trừ.
– Chậm phát triển nhận thức do giảm tầm vận động cột sống và thị giác khiến khả năng khám phá và học tập của trẻ bị giảm so với các trẻ khỏe mạnh.
Các di chứng thứ cấp sẽ trở nên nghiêm trọng hơn theo sự gia tăng của tuổi và sau đó ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý của trẻ.
Chìa khóa để ngăn ngừa các vấn đề biến chứng thứ phát là tuân theo nguyên tắc chẩn đoán sớm và điều trị sớm.
98% CMT được điều trị trong vòng 1 tháng sau khi sinh có thể trở lại phạm vi cử động bình thường của khớp cổ trong vòng 2,5 tháng. Trước đây, người ta tin rằng điều trị không phẫu thuật chỉ phù hợp với trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi, đặc biệt là trong vòng 6 tháng, nhưng trên lâm sàng, một số trẻ trên 1 tuổi bị nhẹ cũng rất phù hợp.
Đánh giá chức năng và cấu trúc cơ là tiền đề và cơ sở của điều trị phục hồi chức năng toàn diện. Trung tâm của chúng tôi áp dụng các phương pháp đánh giá phục hồi chức năng toàn diện toàn diện như:
– Đánh giá lâm sàng.
– Đánh giá phạm vi vận động khớp cổ.
– Đánh giá sức cơ theo test MFS,
– Đánh giá hình ảnh, tư thế.
– Đánh giá đối xứng phát triển vận động và các mốc phát triển,
– Đánh giá hình dạng hộp sọ
– Đánh giá thị giác
– Kiểm tra sang lọc các hội chứng thần kinh, hội chứng cổ ngắn (Klippel–Feil), hội chứng dính khớp xương sọ sớm (Craniosynostosis)
Đánh giá hệ thống cơ xương khớp liên quan đến tật vẹo cổ bẩm sinh như loạn sản khớp hông, cong vẹo cột sống, trật khớp cùng vai đòn, trật khớp ức đòn…
Trên cơ sở tìm ra cơ chế ( hội chứng) gây nên tình trạng vẹo cổ chúng tôi đưa ra hướng điều trị phục hồi chức năng toàn diện chính xác.
Trung tâm Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng VietRehab chúng tôi ủng hộ ba khái niệm về sớm, toàn diện và giáo dục người chăm sóc trẻ trong điều trị vẹo cổ bẩm sinh.
Sớm có nghĩa là phát hiện sớm và điều trị sớm.
Toàn diện bao gồm hai khía cạnh:
– Một là điều trị toàn diện, bao gồm điều trị tăng trưởng và phát triển và các vấn đề thứ cấp khác ngoài các vấn đề về cổ tại chỗ; hai là điều trị phục hồi toàn diện sử dụng các khía cạnh khác nhau như thao tác, rèn luyện sức mạnh cơ bắp, các yếu tố thể chất và rèn luyện gia đình.
Giáo dục, tức là phục hồi chức năng tại gia đình kết hợp với điều trị phục hồi chức năng tại cơ sở, hiệu quả hơn liệu pháp phục hồi toàn diện đơn thuần.
Ông Vũ Hồng Thái Giám đốc Trung Vật lý trị liệu phục hồi chức năng Vietrehab, nhắc nhở mọi người rằng nếu bệnh vẹo cổ bẩm sinh được chẩn đoán sớm thì nên điều trị phục hồi chức năng toàn diện, điều trị sớm trong vòng 3 tháng sau sinh, hầu hết các trường hợp đều có tiên lượng tốt.
Phục hồi chức năng có tiên lượng tốt hơn nếu tầm vận động cột sống cổ của trẻ đạt > 70° đối cới loại veo cổ bẩm sinh có xơ hóa cơ Ức đòn chũm, và khuôn mặt không bị bất đối xưng hoặc bất đối xứng không đáng kể.
Mô hình hướng dẫn điều trị và quản lý tại gia đình trong giai đoạn đầu của các bệnh viện tại Việt Nam đang khiến nhiều trẻ em giúp tiết kiệm chi phí y tế, giảm tải áp lực lên hệ thống y tế và thuận tiện cho các ba mẹ theo vấn đề văn hóa, tuy nhiên nó cũng gây mất thời gian vàng điều trị hiệu quả tật vẹo cổ bẩm sinh khiến công tác điều trị và quản lý các vấn đề di chứng thứ cấp khó khăn hơn.
